H Nτουντούλα

Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ

Σε περίοδο ανομβρίας, παράλληλα με τις εκκλησιαστικές εθιμικές περιφορές εικονισμάτων και λαβάρων, υπήρχε σε αρκετά μέρη ένα ιδιόμορφο δρώμενο, γνωστό ως Ντουντούλα, Περπερούνα κ.ά. ονομασίες, με κύριο στοιχείο τη φυτομορφική μεταμφίεση. Το δρώμενο ήταν αρκετά γνωστό και στην περιοχή της Δράμας, όπως δείχνει η επόμενη περιγραφή του 1931, στο Ημερολόγιο Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης:
«Στη Μικρόττολι (Καρλίκοβα) καθώς και εις άλλα χωριά της Δράμας, όταν τους καλοκαιρινούς μήνες δεν βρέχη και η ανομβρία απειλή να καταστρέψη τη γεωργική παραγωγή, εκτός από την επίκληση της θείας αντιλήψεως με τις εκκλησιαστικές λιτανείες για να πέση βροχή και σωθή ή ευεργετηθή η γεωργία για καλή εσοδεία, έχουν και το εξής έθιμο: Ένα κορίτσι φτωχής οικογένειας περιβάλλει το γυμνό της σώμα με χορτάρια και διάφορα πρασινάδια του χωραφιού, καθώς και με λίγα φυτά από εκείνα που συνήθως καλλιεργούν περισσότερο στο χωριό και οδηγούμενο από 2-3 άλλα κοριτσάκια, γυρίζει τις πρωινές ώρες μετά την ανατολή του ηλίου τους δρόμους και πάει στα σπίτια των γεωργών με την αράδα. Εκεί στην αυλή τραγουδάει με τας συνοδούς της, με ιδιόρρυθμο μονότονο μέλος, ένα τραγουδάκι με παράκλησι στο Χριστό και τον άγιο του χωριού για να στείλη βροχή στα χωράφια του χωριού, να τα δροσίση και να τα ποτίση για να καλοκαρπίσουν, να μη χαθούν οι κόποι των γεωργών που δούλεψαν, και να μην έρθη πείνα στο χωριό. Τραγουδώντας αυτά, κάνει και κάνα δυο γύρους χορευτικούς και ύστερα η νοικοκυρά και κατά προτίμησιν τα κορίτσια του σπιτιού, ως σύμβολο της αθωότητας και καλής καρδιάς, χύνουν απάνω στο χορτοντυμένο το κορίτσι, στη ντουντούλα, νερό και του προσφέρουν γι’ αμοιβή κέρματα ή ένα σαγανάκι ή πιάτο σιτηρά (αραβόσιτο, σιτάρι, κριθάρι ή σίκαλι), τα οποία παίρνουν στο δισάκι τα κορίτσια που συνοδεύουν τη ντουντούλα. Αυτό επαναλαμβάνεται και στα άλλα σπίτια έως το μεσημέρι.
Στα μεγάλα χωριά γίνονται δύο ή περισσότερες ντουντούλες για να προφθάσουν όλα τα σπίτια και να χαρίση ο Θεός βροχή για τα σπαρτά. Ντουντούλες γίνονται και γυρίζουν στα σπίτια και την ημέρα που γίνεται και λιτανεία για τη βροχή με τη σχετική εκκλησιαστική ευχή ύστερα από την τελετή και τη διάλυσι των πιστών από την Εκκλησία, γιατί την ημέρα αυτή βρίσκονται όλες οι νοικοκυρές στο σπίτι και οι αμοιβές για τα φτωχοκόριτσα αυτά που παρακαλούν το Θεό και τους αγίους των Εκκλησιών του χωριού και προπαντός τον Προφήτη Ηλία για να βρέξη και δέχονται να βρέχωνται, είναι μεγαλύτερες. Τα δώρα τα μοιράζουν αυτά τα φτωχοκόριτσα με αναλογία, δίνονται το περισσότερο στη ντουντούλα. Η λέξη αυτή επεκράτησε στα χωριά και σήμαινε και τον καταλαμβανόμενο από βροχή σε ύπαιθρο χωρίς μέτρο προφυλάξεως και λέγουν ‘έγινε ντουντούλα’, δηλαδή βράχηκε ή μουσκεύτηκε από τη βροχή.
Το ανωτέρω έθιμο με την πάροδο του χρόνου αρχίζει να εγκαταλείπεται και να λησμονήται στα τωρινά χρόνια μας, που τα έθιμα και τις θρησκευτικές λιτανείες τα θεωρούν πολλοί περιττά πράγματα Και οπισθοδρομικά. Και αν δεν τα κατήργησαν, τα ακολουθούν πολύ αραιά».
Σήμερα το έθιμο δεν τελείται, η θύμησή του όμως παραμένει ζωντανή. Οι μαρτυρίες που ακολουθούν είναι χαρακτηριστικές:
«Όταν δε βρέχει, τότε κάνομε λιτανεία. Εορτάζομε όλοι, ή Δευτέρα ή Πέμπτη, πάντως το Μάη που μας χρειάζεται η βροχή. Κάνομε παράκληση και αγιασμό. Μετά τη λειτουργία σε όλα τα παρεκλησάκια πααίνομε και κάνομε αγιασμό. Τον αγιασμό τον παίρνει καθένας από τον κόσμο και φωτίζουν, ραντίζουν τα χωράφια την ίδια μέρα.
Πιο μπροστά από μας, όταν ήταν πολλή ξέρα, τότε ήταν πολύ αραιές οι αχελώνες και όταν βρίσκαμε καμιά την κρεμούσαμε ανάποδα με τα πισινά πόδια και το κεφάλι κάτω και την αφήναμε ώσπου να βρέξει. Για να παρακαλάει κι αυτή. Άμα έβρεχε την απολούσαμε. Στα παλιά ήταν αυτό.

Πηγή: Το υπέροχο βιβλίο της Τοπικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Δράμας, Γιορτές και Δρώμενα στο Νομό Δράμας με συγγραφέα τον ΓΕΩΡΓ. Ν. ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΙΔΗ.