Τα κάστανα ( Από την Κούλα Καρνετσή )

Τα κάστανα

Από την Κούλα Καρνετσή

Καιρό τώρα ήθελα να γράψω για τα αμπέλια μας, για τα κρασιά, τα ούζα και τα ρετσέλια.

Οι μέρες όμως πέρασαν και με πρόλαβαν τα κάστανα.

Ας είναι…θα γράψω μια άλλη φορά για τα σταφύλια και ας πέρασε λίγο ο καιρός τους.

Τώρα, είδα την ανακοίνωση του πολιτιστικού συλλόγου για την γιορτή του κάστανου και σκίρτησε η ψυχή μου.

Νάτες πάλι οι αναμνήσεις, σαν τα ξεραμένα φύλλα της καστανιάς που τα φυσάει ο αέρας και τα ανακατώνει, μια μπρος, μια πίσω, μια πάνω, μια κάτω. Και γω, να γυρνάω μια πίσω και μια μπρος, πότε πιο παλιά και πότε πιο πρόσφατα. Όλα μπερδεμένα, ένας αχταρμάς της μνήμης και της ζήσης με εικόνες τόσο ζωντανές, τόσο ωραίες και τόσο γεμάτες από ομορφιά και συναισθήματα.

Όσο μεγαλώνω, τόσο ο νους μου γυρνάει στα παλιά και όλο και περισσότερο θέλω να τα θυμάμαι και να τα εξιστορώ.

Παραμυθάς δεν είμαι, ούτε την δυνατότητα έχω να πλάθω ιστορίες, μα όλα αυτά που από παιδί στον μαχαλά μου έχω ζήσει, θέλω να τα ιστορώ, να τα θυμάμαι και να τα θυμίζω, σε όλους αυτούς που ζήσανε τα ίδια με μένα πράγματα, που είδαν τις ίδιες εικόνες, μυρίσανε τις ίδιες μυρουδιές, ακούσανε τους ίδιους ήχους, περπάτησαν στους ίδιους δρόμους, στα ίδια σοκάκια, στα ίδια πανέμορφα καλντερίμια, που τώρα πια τα σκέπασε το τσιμέντο.

Θυμάμαι… τότε που ήμασταν μικρά, που το μάζεμα των καρυδιών και των καστανών, ήταν ένα πανηγύρι για μας.

Με τα τσουβαλάκια στην πλάτη, δεμένα με σχοινιά, στις δύο κάτω άκρες, με ένα κάστανο σε κάθε γωνία, για να στερεωθεί ο κόμπος και περασμένα στους ώμους, ανηφορίζαμε τα μονοπάτια, μαζί με του μεγάλους, γιατί μόνοι μας δεν τολμούσαμε, παιδιά πράμα, να ανεβούμε στο βουνό.

Μόνο στις κοντινές καστανιές πηγαίναμε μόνοι μας, στο ΄΄Μόμινγκροπι΄΄, μετά τον Αη Γιώργη και στις ΄΄καπίνες.΄΄

Εκεί, δεν είχαμε φόβο. Εκδρομή το είχαμε, αφού και για παιχνίδι ακόμα, πολλές φορές βρισκόμασταν κατά κει. Τα μέρη, οι χωματόδρομοι, τα δένδρα, όλα γνωστά.

Ξέραμε ποια καστανιά είχε μεγάλα κάστανα, ποια είχε μικρά, ποια είχε τα πιο γλυκά και πιο νόστιμα. Αγώνα δρόμου κάναμε, ποιος θα προλάβει να πιάσει την καλύτερη.

Σακούλες νάιλον, δεν είχαμε τότε για το μάζεμα. Όλοι όμως είχαμε ένα μπακιράκι στο χέρι, ή ένα κουτί τενεκεδένιο, με ένα σύρμα για χερούλι, τυλιγμένο και στριφτό, που τόχε περάσει και τόχε στερεώσει ο μπαμπάς μας, από δυό τρύπες.

Πηγαίναμε λοιπόν,<< στα κάστανα >>. Ούτε στο δάσος, ούτε στο βουνό, ούτε στις καστανιές. <<Στα κάστανα>>!!! Αυτή ήταν η έκφραση που χρησιμοποιούσαμε.

Όλο το οδοιπορικό, οι ανηφόρες, οι κατηφόρες, το μάζεμα, οι παρέες, τα γέλια…όλα σε δυό λέξεις. <<στα κάστανα>>!

Ανηφορίζαμε για τα κάστανα, ξεκινώντας από τα πλατάνια, παρέες μεγάλες, όλο χαρά και γέλια, βαδίζαμε δίπλα από το κεμέρι, στην Αγία Μαρίνα, κατεβαίναμε το ρέμα, παίρναμε το μονοπάτι, ρέμα –ρέμα και μετά ανηφορίζαμε.

Πρώτη στάση, στου ΄΄Ναλμπάντη΄΄ την βρύση, για νερό και ξεκούραση. Τρώγαμε και λίγο ψωμοτύρι και μετά, πάλι την ανηφόρα. Και ήταν μεγάλη η ανηφόρα και δύσκολη, μέσα από μονοπάτια που διασχίζανε το δάσος, ανάμεσα από δένδρα και θάμνους, περπατώντας πάνω στα πεσμένα φύλλα που γλιστρούσαν.

Πέφταμε, σηκωνόμασταν, γλιστρούσαμε πίσω, μα εμείς εκεί…να φτάσουμε όσο γίνεται πιο ψηλά, στην καρδιά του δάσους για τα κάστανα. Αυτού του πανέμορφου δάσους, με τις υπεραιωνόβιες καστανιές, που όμοιό του, μόνο στο Πήλιο μπορεί κανείς να βρεί.

Όσο ανεβαίναμε, οι παρέες σκόρπιζαν, απλώνονταν σε όλο το δάσος.

Άλλοι στου ΄΄Νταγκούλι τσεσμέ΄΄ εκεί… στην βρύση, άλλοι στου ΄΄Παύλου΄΄, στον ΄΄Άγιο Πέτρο΄΄, στην ΄΄Πλατεία΄΄ και οι περισσότεροι στου ΄΄Λεχωνίτη΄΄, εκεί που τώρα βρίσκεται το καταφύγιο.

Με ένα ξύλο στο χέρι, σκαλίζαμε τα υγρά πεσμένα φύλλα για να ανακαλύψουμε τα κρυμμένα κάτω από αυτά κάστανα και η μυρουδιά της μούχλας και της υγρασίας από τα νεκατωμένα φύλλα, το υγρό χώμα και τα σαπισμένα κάστανα, περνούσε από την μύτη βαθειά μέσα στα πνευμόνια, μέσα στην καρδιά και άφηνε σφραγίδα ανεξίτηλη, βαθειά μέσα στο νου.

Καθόλου δεν μου άρεσε τότε, αυτή η μυρουδιά.

Πως γίνεται και τώρα, η ίδια μυρουδιά με ξετρελαίνει και όσο βαθιές παίρνω ανάσες, τόσο το σώμα μου ριγά ολόκληρο και τόσο τα μάτια μου βουρκώνουν από μόνα τους, δεν το καταλαβαίνω.

Η σφραγίδα του νου, είναι τελικά ανεξίτηλη!

Σκαλίζαμε και προχωρούσαμε, αλωνίζαμε στην κυριολεξία το δάσος, τρέχοντας από την μία καστανιά στην άλλη, σε ανηφόρες, σε ισιάδια, σε κατηφόρες απότομες και επικίνδυνες. Συναγωνισμός, για το ποιος θα μαζέψει τα περισσότερα, ποιος θα γεμίσει πρώτος το τσουβαλάκι του.

Δεν ξέρω πως τα κατάφερνα και ποτέ δεν μπόρεσα ,όχι απλώς να γεμίσω το τσουβαλάκι μου, αλλά ούτε στην μέση να το φτάσω.

Ίσως, γιατί έτρωγα πολύ ώρα, στο να ανοίγω τα ΄΄καπλιά΄΄ και να βγάζω από μέσα ολόφρεσκα και πολλές φορές πράσινα ακόμη τα κάστανα.

Με τα πόδια μου τα άνοιγα. Τα πατούσα γερά με τα παπούτσια μου και με το χέρι τα μάζευα, Τσιμπούσαν τόσο πολύ τα αγκάθια τους, που τα χεράκια μου μάτωναν, μα εγώ εκεί… Με μάγευε αυτή η διαδικασία. Σαν να ανακάλυπτα κάποιο θησαυρό κρυμμένο μέσα στα αγκάθια.

Το μεγάλο πανηγύρι βέβαια, στο γενικό μάζεμα γινόταν, τότε που δίνονταν ειδική άδεια, για όλο το χωριό.

Άνδρες, γυναίκες παιδιά, όλοι επί ποδός. Από νωρίς ξεκινούσαν με τα ζώα, όλοι οι κάτοικοι της Μικρόπολης αντάμα και ανέβαιναν στο βουνό. Οι άνδρες, με μεγάλα σαρίκια στα χέρια, τίναζαν τις καστανιές και οι υπόλοιποι μάζευαν. Δεν μάζευαν μόνο τα γυμνά κάστανα, μα μέσα σε κοφίνια, μάζευαν με τα καπλιά, να τάχουν για τον χειμώνα, για το παστάλι. Γιατί παστάλι, χωρίς κάστανα στην φωτιά, δεν γίνονταν.

Μέχρι τα Χριστούγεννα, κατάφερναν να τα διατηρήσουν. Μέσα στα αχούρια, βάζαν τα κοφίνια, τάβρεχαν κατά διαστήματα και έτσι τα διατηρούσαν.

Δεν γέμιζαν τα σπίτια μόνο με κάστανα. Με χίλια καλά γέμιζαν. Γιατί τα κάστανα ήταν είδος ανταλλάξιμο. Κάστανα έδινε η μαμά στον μανάβη, μήλα στάρκιν Βεροίας και αχλάδια έπαιρνε, πράσα και λάχανα από τον μπαξεβάνο, ψάρια από τον ψαρά και ότι άλλο καλό έφερναν οι γυρολόγοι.

Όλο το χωριό τούτες τις μέρες, μύριζε καμένο ξύλο και ψημένα κάστανα.

Κάθε χρόνο, ο μπαμπάς μου, άναβε φωτιά μεγάλη στην αυλή. Έβαζε δυό κοτρόνες για στήριγμα και πάνω τους, μια λαμαρίνα τρυπημένη με καρφί και εκεί έψηνε τα κάστανα. Τι μοσχοβολιά…και τι νοστιμιά!!!

Θυμάστε αλήθεια τις <<μπουρλιές>>;

Τα κάστανα περασμένα στο σύρμα και δεμένα σαν στεφάνι;

Μπουρλιές τα λέγαμε εμείς, αρμαθιές οι Θρακιώτες.

Όπως και να τα λέγαμε όμως, ήταν τα πιο νόστιμα ψημένα κάστανα.

Κάθε φορά ετοίμαζε ο μπαμπάς, μια μεγάλη, πραγματικά πολύ μεγάλη μπουρλιά και την έψηνε.

Τόκανε σε μας τα παιδιά του, κάθε χρόνο, όταν ήμασταν μικρά, μα και όταν μεγαλώσαμε.

Τόκανε και στα εγγόνια του όταν ήταν μικρά, συνέχισε όταν και αυτά μεγάλωσαν, μέχρι που έφυγε απ΄την ζωή και πήρε μαζί του και την μπουρλιά από την αυλή μας.

Κάτι σαν έθιμο πατροπαράδοτο, είχε καθιερωθεί το ψήσιμο στην αυλή μας, όπως και στις περισσότερες αυλές της Μικρόπολης.

Η γιορτή του κάστανου, είναι καινούργια γιορτή, των τελευταίων χρόνων.

Δεν έχει τις ρίζες της παλιές, μα πιστέψτε με, είναι πάρα πολύ όμορφη1

Φέτος ήταν όλα πανέμορφα.

Ο καιρός, σύμμαχος. Η μέρα καταπληκτική! Ούτε ήλιο, ούτε βροχή, λίγη συννεφιά μόνο και λίγη υγρασία. Έτσι όπως έπρεπε δηλαδή, για να νοιώσει κανείς και να αισθανθεί την μυρουδιά και την υγρασία του δάσους.

Ο κόσμος πολύς, τα χορευτικά παρόντα όπως πάντα και η χορωδία του πολιτιστικού, να γεμίζει με τραγούδια αγαπημένα το βουνό.

Τα καζάνια με την φασολάδα αχνιστή, ζέσταναν το πλήθος. Το κρασί άφθονο, κόκκινο, γλυκό, μεθυστικό και κάστανα…πολλά κάστανα…

Τσουβάλια, είχαν μαζέψει, τα παιδιά του πολιτιστικού και τάχαν έτοιμα.

Κάστανα ψητά, κάστανα βραστά, κάστανα σε μπουρλιές και αρμαθιές.

Παντού στημένες ψησταριές, με τις τρυπημένες λαμαρίνες για το ψήσιμο.

Χίλια ευχαριστώ τον κύριο Βαγγέλη τον Πεταλά, για τις δυο μπουρλιές που μου χάρισε.

Την μία την έψησα εκεί και την έφαγα. Την άλλη, στο σαλόνι μου την στόλισα.

Να την φυλάξω θέλω, μέχρι τα Χριστούγεννα.

Όσοι βρέθηκαν εκεί, χωριανοί και ξένοι, το καταφχαριστήθηκαν.

Οι ξένοι, αυτοί κυρίως που ήταν από άλλες πόλεις, έφυγαν ξετρελαμένοι.

Ξετρελαμένοι με το βουνό, ξετρελαμένοι με την μαγεία του δάσους, με τα κάστανα, με το κρασί , με τους ανθρώπους.

<<-Βρεθήκαμε τυχαία, μούπανε μια παρέα Αθηναίων.

Μείναμε κατενθουσιασμένοι, περάσαμε υπέροχα.

Είναι πανέμορφα όλα εδώ πάνω. Δεν φανταζόμασταν τόση ομορφιά.

Θα ξανάρθουμε, είναι σίγουρο!>>

Το ευχόμαστε και τους περιμένουμε, με πιο πολύ κρασί και μια μπουρλιά μεγάλη να τους χαρίσουμε.

Η διοργάνωση άψογη από τα παιδιά του πολιτιστκού

Από βραδύς, είχαν ανέβει στο καταφύγιο. Έκαναν τις απαραίτητες προετοιμασίες και μετά πέρασαν από ότι έμαθα πολύ ωραία. Το καταχάρηκαν!!!

Μαζεμένοι γύρω από το μεγάλο τζάκι, έψησαν, έφαγαν, ήπιαν, κουβέντιασαν, γέλασαν.

Ζήλεψα πραγματικά όταν μου τάλεγαν. Πολύ θα τόθελα, νάμουνα στην ηλικία τους και νάμουνα μαζί τους.

Μπράβο παιδιά και του χρόνου!

Νάμαστε όλοι καλά και νανταμώσουμε στα κάστανα!!!

Καλό χειμώνα Μικροπολιώτες.

Κούλα Καρνετσή